Nhắc đến Huế, du khách thường nghĩ đến các sản phẩm du lịch gắn với di sản văn hóa thế giới. Tuy nhiên trên thực tế du lịch Thừa Thiên Huế còn nhiều tiềm năng mang tính đặc trưng cần được khai phá. Ngành du lịch Thừa Thiên Huế cần nỗ lực mang đến du khách một cảm nhận mới về vùng đất Cố Đô này. Thiên nhiên ở Khu bảo tồn Sao La là một tiềm năng về du lịch sinh thái cần được đầu tư bảo tồn và khai thác du lịch sinh thái (DLST).
KBT Sao La là khu vực có hệ động vật, thực vật phong phú và đa dạng. Chúng chứa đựng nguồn gen phong phú đa dạng của hơn 1.200 loài động thực vật. Đặc biệt, đây là nơi duy nhất có sự hiện diện của ba loài thú lớn mới phát hiện trên thế giới có giá trị bảo tồn toàn cầu là Mang lớn (Megamuntiacus vuquangensis), Mang Trường Sơn (Caninmuntiacus truongsonensis) và Sao La (Pseudoryx nghetinhensis). Đây là một trong ít khu vực ở Việt Nam có sự ghi nhận của cả 3 loài này, và đó phải là những loài cần được ưu tiên bảo tồn trong khu vực, hiện tại và trong tương lai.
Khu bảo tồn Sao La được đầu tư sẽ trở thành nguồn tài nguyên du lịch hấp dẫn và ý nghĩa cho hiện tại và tương lai. Khi nhu cầu xã hội phát triển thì khu bảo tồn đủ điều kiện đáp ứng cho du lịch đem lại nguồn lợi trực tiếp qua các dịch vụ du lịch để góp phần bảo tồn tốt hơn.
Khu bảo tồn còn giữ lại được diện tích lớn rừng kín thường xanh nhiệt đới, là nơi sống của nhiều loài chim, thú quý hiếm, những khu rừng nguyên sinh kéo dài từ A Roàng đến tận Quảng Nam với nhiều thác cao, vực sâu rất hấp dẫn đối với loại hình du lịch sinh thái và dành cho ai thích phiêu lưu, mạo hiểm, ưa cảm giác mạnh; cùng với đường Hồ Chí Minh huyền thoại và bản sắc văn hóa của dân tộc Cà Tu, Tà Ôi… sẽ tạo ra sức hút mạnh mẽ đối với các nhà nghiên cứu cũng như khách du lịch.
DLST là loại hình du lịch và tham quan có trách nhiệm với môi trường tại những vùng thiên nhiên còn tương đối nguyên sơ như KBT Sao La, do đó nếu xây dựng được 1 kế hoạch phát triển DLST phù hợp sẽ giúp du khách thưởng thức và hiểu biết thiên nhiên (có kèm theo các đặc trưng văn hoá – quá khứ cũng như hiện tại) sẽ đóng góp và hỗ trợ tích cực đối với công tác bảo tồn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế – xã hội của cộng đồng các xã vùng đệm.
Nhiều di tích lịch sử có thể hấp dẫn du khách trong khu bảo tồn hoặc khu vực lân cận như đường Hồ Chí Minh, sân bay A So, cửa khẩu A Đớt… Những nét văn hoá bản địa hay truyền thống địa phương cần được xem xét và tôn trọng trong phát triển DLST. Bản sắc tập tục, lễ hội, các điệu múa của người Tà Ôi, Ca tu (dệt dèng, múa hát truyền thống…). Cộng đồng điạ phương hy vọng sẽ được tham gia để giới thiệu văn hoá của họ vào hoạt động DLST.
Khả năng tiếp cận khu vực: Tuyến đường đến KBT Sao La cũng rất thuận lợi. Tuyến đường 49 từ Huế đi A Lưới tương đối dài khoảng 70km và khó khăn do quanh co khúc khuỷu, độ dốc lớn. Tuy nhiên hiện nay đã được sửa chữa nâng cấp nên rất thuận lợi cho khách du lịch từ Huế lên. Từ Bốt Đỏ phải đi thêm 50 km mới vào được KBT Sao La. Tuyến đường từ Quảng Nam ra đi xuyên qua KBT Sao La, phong cảnh rất ngoạn mục, đường cũng rất êm và dễ đi. Tuyến đường từ Lào sang qua cửa khẩu Lao Bảo, cửa khẩu A Đớt cũng rất tốt…).
Trong khi khảo sát chúng tôi đã gặp, quan sát và phỏng vấn đoàn khách nước ngoài đi du lịch thông qua tour Hội An Motorbike Adventures của ông Joe Appleton.
Đây là tour Motobike do Hội An Motorbike Adventures tổ chức, địa chỉ 54A Phan Châu Trinh, Hội An. Đoàn gồm 20 người nước ngoài quốc tịch Anh và 1 số nước khác ở Châu Âu. Thời gian 3 ngày từ Hội An đi Đông Giang, đi A lưới về Huế và trở lại Hội An.
Ngày 1: Hội An đi Đông Giang, Ngày 2: Đông Giang đi Huế: Sáng sớm khởi hành từ Đông Giang đi ra A Lưới theo đường Hồ Chí Minh xuyên qua các cánh rừng tuyệt đẹp của KBT Sao La bằng xe mô tô phân khối lớn. Buổi trưa đoàn sẽ nghỉ lại tại suối A Pát (Trà Lịnh) và ăn trưa ở đó. Họ sẽ thưởng ngoạn phong cảnh, tắm trong làn nước mát lạnh, chơi các trò chơi và thư giãn ở đó. Sau đó họ sẽ ghé thăm thung lũng A Sầu và đến Huế vào buổi chiều. Hành trình khoảng 190Km. Ngày 3: Huế đi Hội An.
Chúng tôi mời đoàn vào Trạm Trà Lịnh và nói chuyện với họ. Ông Joe Appleton cho biết tour Motobike đã được tổ chức trong vài năm gần đây và đã thu hút 1 lượng khách quốc tế rất lớn, mỗi đoàn từ 10 cho đến 30 khách. Phỏng vấn các thành viên trong đoàn, đa số đều rất ấn tượng với phong cảnh và thiên nhiên vô cùng tươi đẹp và hoang sơ tại đây, đặc biệt họ rất quan tâm đến Sao La loài thú quý hiếm, đầy bí ẩn và họ cũng rất thích thú khi được tận mắt chứng kiến các địa danh lịch sử nổi tiếng trong chiến tranh.
Họ muốn trong tương lai sẽ có nhiều tuyến tham quan hơn nữa vào sâu trong rừng tự nhiên, có thể nghỉ lại đêm nếu có cơ sở lưu trú, họ cũng đề xuất nên có các hình thức du lịch mạo hiểm như leo núi hay leo thác bằng dây mới hấp dẫn, KBT cũng nên có người hướng dẫn để có thể giới thiệu nhiều hơn cho họ bằng tiếng Anh…
Chi cục Kiểm lâm cũng đã có một số khảo sát sơ bộ tiềm năng du lịch sinh thái ở đây và chúng tôi cũng mạnh dạn đề xuất một số hoạt động DLST như sau:
– Tuyến du lịch dọc đường HCM bằng ô tô (di tích đường mòn HCM lịch sử, thiên nhiên Trường Sơn hùng vĩ, vùng biên giới Việt Lào, hầm 1 và 2.…).
– Thăm quan DMZ chiến trường xưa: Sân bay A so (xem hậu quả của chất độc hóa học, làm từ thiện: cứu trợ đồng bào nạn nhân chất độc da cam…), đường 74.
– Kết hợp thăm quan cửa khẩu A Đớt (thăm cột mốc biên giới Việt Lào).
– Thăm quan Trung tâm du khách (sẽ xây dựng trong tương lai)
– Điểm du lịch văn hóa xã A Roàng: nghề dệt dèng truyền thống, các lễ hội văn hóa, hát múa dân tộc, nhà rông, tắm nước khoáng nóng thiên nhiên.
– Thám du suối Trà lệnh.
– Thám du đường mòn thiên nhiên.
– Thám du trên không (đi trên lưới để quan sát trên tầng tán cây rừng), quán cà phê trên cây.
– Ngắm động vật hoang dã (xem chim, 2 giờ đi bộ từ đường Hồ Chí Minh đến trạm mới xây trong rừng xuống điểm xem ĐVR, tour ban ngày, tour ban đêm nghỉ lại trạm BVR…).
– Xem quần thể cây cổ thụ.
– Thiết kế và xây dựng khu cắm trại qua đêm.
– Tour xe đạp xuyên KBT.
– Tổ chức đua xe đạp địa hình.
– Tour Motobike: Phối hợp Công ty lữ hành du lịch Hội An Motobike Adventures (54 A Phan Chu Trinh, Hội An, 01202505726, 0510.3911.930. Mr. Joe Appleton, Email: joe@motobiketours-hoian.com).
– Cần thiết kế hệ thống bảng biển, bao gồm biển báo, biển chỉ dẫn, biển cấm, nội quy, quy định, nhắc nhở du khách, pano truyền thông… nhất là bố trí trên trục đường Hồ Chí Minh (điểm bắt đầu và kết thúc KBT Sao La, các điểm quan trọng như đường mòn tham quan, suối A Pát…).
– Làm tờ rơi giới thiệu DLST KBT Sao La.
– Tour du lịch mạo hiểm, ấn tượng mạnh: sẽ xây dựng trong tương lai khi có đủ điều kiện. Trang bị dây leo, nón, mũ bảo hộ , dây an toàn…
Trên đây là một số ý tưởng thiết kế DLST để KBT Sao La có thể chọn lựa và tham khảo để xây dựng kế hoạch DLST cho KBT ngay từ bây giờ. Có thể chọn các hoạt động thích hợp và khả thi để tiến hành ngay, có thể đề xuất và đề nghị hỗ trợ kinh phí thực hiện từ các tổ chức trong và ngoài nước (đặc biệt là WWF), có thể đưa vào kế hoạch để phê duyệt với nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước hàng năm…